Collectieve systeemanalyse

Terug naar Waardegenerator
Nut en ondersteuning
Gebruik
Praktijkverhalen

Klik op de afbeelding om deze te vergroten

Nut en ondersteuning Meervoudige Waardecreatie

Een collectieve systeemanalyse maakt zichtbaar welke actoren en factoren transitieprocessen tegenwerken, en welke de transitie juist kunnen stimuleren. Dit geeft richting bij het bepalen van (gezamenlijke) activiteiten, en bevordert een gezamenlijk leerproces.

Stappen Collectieve Systeemanalyse

Voor een collectieve systeemanalyse wordt gebruik gemaakt van een matrix (Tabel 1). Deze bestaat uit een aantal systeemkenmerken (verticaal) en uit organisaties die systeembarrieres in stand houden of een rol spelen in het ontstaan van systeemkansen (horizontaal).

  1. Voorbereiding: Pas de organisaties in de matrix aan (horizontaal), zodat deze goed aansluit bij het vraagstuk en de context van het vraagstuk. De systeemkenmerken (verticaal - zie figuur 2) blijven gelijk.
  2. Inventarisatie van systeembarrieres en –kansen: Formuleer twee leidende vragen toegespitst op de ambities van het project: (1) Hoe komt het dat huidige prakijken nog steeds onduurzaam zijn? (2) Welke ontwikkelingen binnen of buiten het systeem kunnen success in het project bevorderen? Vraag vervolgens deelnemers aan de workshop om met post-it de tabel in te vullen.
  3. Analyse van barrières en kansen: Vraag deelnemers toe te lichten waarom ze post-its bij specifieke systeemkenmerken en/of actoren hebben geplakt: Waarom is dat zo? Hoe zit dat precies? Wat zit daarachter? Probeer vervolgens samen de barrières zoveel mogelijk te clusteren, en vervang post-its met symptomen door post-its met (dieperliggende) barrières. Doe een vergelijkbare exercitie m.b.t. systeemkansen.
  4. Reflectie: Vraag deelnemers te doordenken wat de analyse betekent voor de projectactiviteiten: Welke kansen moeten gegrepen worden? Welke barriers geslecht? En hoe, en met wie?

Figuur 2: Systeemkenmerken (Van Mierlo et al., 2010)

Klik op de afbeelding om deze te vergroten

Gebruik voor Meervoudige Waardecreatie

Een collectieve systeemanalyse bestaat uit één of meerdere workshops met projectdeelnemers. Als dat niet mogelijk is, kan een serie interviews als alternatief dienen. Voorwaarde is dat deelnemers het bestaande systeem (in ieder geval ten dele) als problematisch zien, en willen bijdragen aan een overgang naar een duurzamer systeem.

Voor toepassing op het gebied van meervoudige waardecreatie kan de workshop worden toegespitst op barrières en kansen die integraal (samen)werken in de weg zitten of in de hand werken.

Achtergrond

Een collectieve systeemanalyse is een eerste aanzet om hardnekkige problemen in beeld te krijgen en gezamenlijke acties uit te zetten die bijdragen aan systeeminnovatie. Verdiepende studie is nodig om geïdentificeerde kansen en barrières verder te doorgronden.

Voorbeeldcase

Meer Informatie