Maatschappelijke Kosten-Baten Analyse

Terug naar Waardegenerator
Nut en ondersteuning
Gebruik
Praktijkverhalen
Fasering van de Maatschappelijke Kosten en Baten Analyse uit de algemene leidraad voor MKBA’s (Romijn en Renes, 2013)

Klik op de afbeelding om deze te vergroten

Nut en ondersteuning Meervoudige Waardecreatie

De Maatschappelijke Kosten-Baten Analyse (MKBA) is niet de meest geschikte methode om meervoudige waardecreatie te ondersteunen, maar kan nuttig zijn om de effecten van verschillende ontwerpopties te bepalen. De MKBA biedt een methode om op systematische wijze informatie te verzamelen en de negatieve en positieve maatschappelijke impact voor verschillende ontwerpopties inzichtelijk te maken en af te wegen .

Omdat de MKBA als doel heeft om effecten zo veel mogelijk te monitariseren, kan beargumenteerd worden dat de MKBA gericht is op enkelvoudige waardecreatie. Reden om de MKBA op te nemen is dat het waardevol is de MKBA te duiden vanuit het perspectief van meervoudige waardecreatie. De MKBA is namelijk een bekend, veelgebruikt en in sommige gevallen verplicht instrument voor ruimtelijke en infrastructurele projecten.

Stappen Maatschappelijke Kosten Baten-Analyse

De Maatschappelijke Kosten-Baten Analyse kent acht stappen die in vijf fasen worden uitgevoerd. Stap 2 t/m 4 en, bij verplichting 2 t/m 8, zijn relevant om uit te voeren op het moment dat projectontwerpen zijn vormgegeven en de impact van een projectontwerp moet worden ingeschat. In combinatie met indicatoren uit de MVC-raamwerken, zoals Brede Welvaart, is het mogelijk om ook niet-financiele waarden onderdeel te maken van de analyse.

Gebruik voor meervoudige waardecreatie

De MKBA is een veel gebruikt instrument en er zijn veel organisaties die kunnen ondersteunen bij de uitvoering.  Wanneer Brede Welvaartsaspecten geïntegreerd worden, kan een analyse zinnig inzichten geven voor meervoudige waardecreatie.

De MKBA biedt vooral ruimte voor waarden uitgedrukt in euro’s. Als het betrekken van andersoortige waarden relevant is, kan beter een andere methode worden gekozen. Daarnaast is de MKBA ook minder geschikt voor lokale projecten, omdat de kosten en baten worden afzet tegen de sociale welvaart van heel Nederland. Regionale inschattingen zijn mogelijk, maar er wordt minder gekeken naar specifieke lokale situaties. 

Achtergrond

De MKBA wordt sinds de jaren 1990 veel is gebruikt voor de ondersteuning van publieke besluitvorming over infrastructurele en ruimtelijke projecten. Er bestaat een algemene leidraad voor het uitvoeren van MKBA’s (2000) en er zijn verschillende werkwijzers die ondersteunen met het bepalen en monitariseren van effecten (o.a. milieu, social domein, biodiversiteit). De analyse is verankerd in de economische wetenschap en bouwt voort op de welvaartstheorie.

‘…de gedachte is dat de sociale welvaart stijgt als degenen die hun welvaart door een beleidsmaatregel zien stijgen, degene die hun welvaart zien dalen kunnen compenseren. Ook al gebeurt dit in de praktijk niet.’

Romijn en Renes, 2013

Voorbeeldcase

  • Recent is voor het Deltaplan Noordelijk Nederland een MKBA uitgevoerd waarbij ook Brede Welvaartsaspecten zijn meegenomen.
  • Onderzoek van het CPB laat zien dat het bij gebiedsontwikkeling zaak is kosten en baten breed te definiëren en ook leefbaarheidseffecten mee te nemen.

Meer informatie