BlueCity

Inzicht over de toepassing van decentrale sanitatie

Casus in het kort

Periode

2021-2023
(Terugwininstallatie actief sinds april 2023)

Samenwerking

BlueCity, Semilla Sanitation en de Rotterdamse Samenwerking in de Afvalwaterketen (RoSA)

Onderwerp

Circulair, decentraal watermanagement en scheiden van waterstromen

BlueCity case helpt toekomstkeuzes

BlueCity is de circulaire hub die is gevestigd in het voormalig zwembad Tropicana aan de Rotterdamse Maasboulevard. Met de case beoogd men zicht te krijgen op de toepassing van decentrale sanitatie, zodat randvoorwaarden en scenario’s kunnen worden ontwikkeld voor het innovatieproces dat decentrale sanitatie in dit stadium nog is. In de BlueCity-case werken Thuy Do en Hans Geerse nauw samen: Thuy is innovator circulaire economie bij gemeente Rotterdam en Hans is werkzaam als strateeg bij Hoogheemraadschap Delfland. Ter introductie van deze case gaan we met hen in gesprek over de technische kennis die wordt ontwikkeld. Maar vanaf het begin heeft ook de organisatorische en beleidsmatige insteek hun volle aandacht.

Wat wordt er beoogd met BlueCity?

Hans: In BlueCity testen we het decentrale sanitatieconcept van de start-up Semilla. We doen dit vanuit de premisse dat de nieuwe indamtechniek van partner Semilla schoon, veilig en bedrijfszeker is. De toegepaste techniek is ontwikkeld voor ruimtereizen in opdracht van ESA. Het onderzoek zal verder moeten uitwijzen in welke mate deze techniek ook energiezuinig is en piekbelasting kan opvangen wanneer 1.000 bezoekers gebruikmaken van het gebouw. BlueCity huisvest diverse circulaire ondernemers, maar doet tenslotte ook dienst als congreslocatie.
Thuy: Over techniek maak ik mij geen zorgen. Mijn focus ligt op de potentie ervan voor klimaatadaptie en woningnood. Daarom ben ik vooral geïnteresseerd in de inpassing van decentrale sanitatie in stedelijk gebied, en de impact op infrastructuur. Voor ons zit de grootste waarde in de wijze van samenwerken in innovatietrajecten als deze. Mijn ervaring is dat de ‘zachte kant’ – organisatie en communicatie – het verschil maakt in samenwerkingen als deze. Daarom richt ik mij op communicatie en op tastbare resultaten.

Wat is al geleerd van deze samenwerking?

Thuy: Als overheid laten we marktpartijen investeren in de technische installatie, en steken wij geld in begeleiding en onderzoek. Maar zonder installatie is er geen onderzoek. Deze rolverdeling bracht ons in een patstelling toen bleek dat Semilla moeite had met het aanboren van financieringsbronnen. Ik ben toen naarstig op zoek gegaan naar financiering. Hans en ik hebben een plan van aanpak gemaakt, en ook bij Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer (STOWA) financiering gevonden. Maar de interventie die het project op deze manier vroeg is niet schaalbaar; het hangt te veel op onze persoonlijke betrokkenheid en de inzet van onze (vrije) avonduren. In feite is deze rol(neming) ongepast.
Hans: We hebben veel tijd en energie verloren tijdens het opstarten en organiseren van de samenwerking, en aan het vinden van financiering. Mede vanwege COVID-maatregelen hebben we een jaar vertraging opgelopen. Dit traject bracht voor mij wezenlijke vragen naar boven, want hoe kunnen we eerlijk en met vaart werken aan de publieke zaak, en deze beweging van verduurzaming de goed kant op krijgen? Als overheden leveren we geen installatie in BlueCity - maar zonder installatie hebben we geen project. Het label ‘staatssteun’ is een serieuze bedreiging gebleken voor samenwerkingen als deze. En dan zitten we er nog mee dat we stoffen die we uit afvalwater terugwinnen, doorgaans niet mogen gebruiken als grondstof. En wat als velen - door innovaties als deze - van het riool afgaan; wie betaalt dan voor de infrastructuur en de grote zuiveringsinstallaties die desondanks nodig zijn?

Welke leerpunten zijn er voor overheden?

Thuy: Wat we met Semilla hebben meegemaakt, zien we bij de gemeente veel vaker gebeuren met ondernemers in Citylab010. Als gemeente vinden we dat ondernemers in staat moeten zijn om zelf een plan te maken, en de financiering te regelen. In de praktijk zien we dat ondernemers weliswaar veel ideeën hebben, maar dat ze de wegen niet kennen, en met name niet weten hoe je de impact van je ideeën moet staven. Als de overheid circulair ondernemen tot schaal wil brengen, is een soort voorfinanciering en werkwijzer nodig. BlueCity - en de vele andere projecten binnen de Circulaire Economie - laten zien dat er iets nodig is dat tussen faciliteren en ondernemen zit. In die niche ben ik aan het verbinden geslagen; ik geef een duwtje hier, heb een vinger aan de pols daar, en probeer aan te jagen in de eigen gemeentelijke organisatie.
Hans: Voor de maatschappelijke implicaties dienen we als overheden scenario’s te ontwikkelen, zodat voor marktpartijen de marktcondities helder worden. Vanuit deze gedachte betrekken we milieudienst Rijnmond (DCMR) en de Inspectie voor de Leefomgeving en Transport (ILT), zodat we gezamenlijk aan visievorming kunnen doen. Voor ons is ook belangrijk de vraag te beantwoorden wat het voor onze infrastructuur betekent als een innovatief concept als dat van Semilla gaat vliegen.