‘Gracht van de Toekomst’ Sessie I: Waardenkaarten maken met bewoners en ondernemers

Wat is waardevol in het gebied van de 9 Straatjes? Welke knelpunten zijn er? En waar liggen de kansen?

Er komen grote en complexe opgaven op de binnenstad van Amsterdam af. De stad heeft vergaande ambities geformuleerd voor de energietransitie en de circulaire economie. Daarnaast staan ook klimaatverandering, de digitalisering, en het vervangen van riolering, kademuren en bruggen op het programma. Deze opgaven moeten allemaal een plek krijgen in een gebied met grote historische waarde: de Amsterdamse grachtengordel is UNESCO werelderfgoed.

Hoe moet dat in een gebied als de 9 Straatjes? Kan dit gebied toekomstbestendig worden ingericht op een manier die recht doet aan de historische waarde of deze zelfs versterkt? In het Koppelkansen Traject gaan Liander, Waternet, de gemeente Amsterdam en de UvA samen met bewoners en ondernemers op zoek naar innovatieve oplossingen voor ‘De Gracht van de Toekomst’.

Op woensdagavond 15 mei vond de eerste bijeenkomst plaats in de Universiteitsbibliotheek. Bewoners en ondernemers uit de 9 Straatjes dachten na over de waarden van het gebied: Wat willen we behouden? Wat kunnen we versterken? En waar in de buurt zijn deze waarden te vinden? Er zijn er drie kaarten gemaakt: een kaart met waardevolle aspecten, een kaart met knelpunten, en een kaart met kansen.

Waardevol

In de sessie kwam een keur aan waardevolle aspecten naar boven. Allereerst de historische waarde en de architectuur. Deze wordt met name vertegenwoordigd door een specifiek ‘ensemble’ van grachten, bruggen, bomen en huizen. Maar ook de oude (kleine) winkels en binnentuinen en keurtuinen geven het gebied haar karakteristieke uitstraling. Toch is het gebied ook heel divers. De huizen en straten verschillen van elkaar, waardoor er altijd weer nieuwe dingen te ontdekken zijn wanneer je er doorheen loopt of fietst. Ook de ‘gezellige drukte’ van de buurt wordt als waardevol gezien. Het komen en gaan van bewoners, ondernemers, bezoekers en toeristen zorgt voor levendigheid en gezelligheid.

Klik hier om de kaart ‘Waardevol’ te openen.

Knelpunten

De drukte is echter niet alleen maar gezellig. Zo staan de straten regelmatig vol geparkeerd met busjes, biro’s, scooters en fietsen. Dit gaat niet alleen ten koste van het straatbeeld, maar leidt ook tot mobiliteitsproblemen. De stoep is vaak niet goed begaanbaar, en het verkeer op de weg staat regelmatig vast. Ook rijdt er geregeld (zwaarbeladen) vrachtverkeer over de grachten, met verkeersopstoppingen en (mogelijke) verzakking van de bruggen en kademuren tot gevolg. Verder is afval een probleem: sommige Airbnb-gasten en ondernemers zetten hun afval op de stoep, en verpakkingsmateriaal van eten en drinken dat wordt gekocht in de buurt komt dikwijls op straat terecht. Handhaving op deze terreinen is onvoldoende volgens bewoners en ondernemers. Tot slot wordt het groeiende gebrek aan ‘sociale cohesie’ ervaren als een probleem. Door steeds meer studentenwoningen en vakantiewoningen, en alsmaar nieuwe en andere mensen in het gebied, verwatert de band tussen bewoners en ondernemers onderling. Dit gaat ten koste van de zorg voor de buurt.

Klik HIER om de kaart ‘Knelpunten’ te openen.

Kansrijk

Gelukkig borrelden er tijdens de bijeenkomst allerlei ideeën op om wat aan de problematiek te doen. Om de verkeers- en parkeerdruk te verminderen werd o.a. voorgesteld ondergrondse fietsenstallingen aan te leggen, leegstaande (privé)ruimtes te gebruiken als stalling, en auto-parkeerplekken te transformeren naar fiets-parkeerplekken. Voor afval en online bestellingen zouden nieuwe op- en afhaalpunten (of ‘distributiehubs’) kunnen worden gecreëerd. Ook transport van goederen over water zou uitkomst kunnen bieden. Wat betreft groen kan er worden gedacht aan de aanleg van (tijdelijke) tuintjes op de damwanden en aan (privé) bloemenperkjes bij de huizen. Ook werden er verschillende ideeën aangedragen om de zorg voor de buurt te bevorderen. Naast betere handhaving, zou er kunnen worden gewerkt aan het gevoel van ‘eigenaarschap’ onder bewoners en ondernemers. Een suggestie was dat lokale verengingen, zoals het Stadsdorp of Vereniging Vrienden Amsterdamse Binnenstad, hier een rol in zouden kunnen spelen. Nieuwe mensen zouden ter introductie een brief of een welkomstpakket kunnen ontvangen, en voor bezoekers en toeristen zouden de verhalen van het gebied en haar bewoners meer zichtbaar kunnen worden gemaakt.

Klik HIER om de kaart ‘Kansen’ te openen.

Kernwaarden

Op basis van de kaarten kunnen er provisoir een aantal kernwaarden voor het gebied van de 9 Straatjes worden geformuleerd:

1. Esthetische ensembles van grachten, kades, groen en panden met historische waarde
2. Toegankelijk en divers woon- en werkgebied met een gezellige drukte
3. Ruimte voor ontmoeting, leidend tot sociale cohesie en zorg voor het gebied

Volgende bijeenkomst: 5 juni

De kaarten en kernwaarden uit de eerste sessie worden meegenomen naar de tweede bijeenkomst op woensdag 5 juni (19.30-22.00u, Universiteitsbibliotheek). Onder het motto ‘Esthetiek in de transitie’ zullen experts de diverse opgaven toelichten: Wat is er mogelijk op het gebied van afval, mobiliteit, energie, klimaat, groen en openbare ruimte? En welke slimme oplossingen worden elders al toegepast?

Vervolgens krijgen bewoners en ondernemers uit het gebied de mogelijkheid om aan de slag te gaan met toekomstbeelden: Hoe kan de Gracht van de Toekomst eruit komen te zien? Hoe dragen verschillende oplossingen bij aan de kernwaarden van het gebied? En welke dwarsverbanden tussen kernwaarden en opgaven kunnen worden gelegd?

Aanmelden als deelnemer? Ga naar het aanmeldformulier.

Meer informatie over de ‘Gracht van de Toekomst’? Klik dan HIER of stuur een email naar grachtvandetoekomst@gmail.com.

Door | Jesse Bergman, Laura Hilhorst, Joeri Naus