Samenwerken aan De Nieuwe N200
Vanaf 2011 stonden meerdere grote onderhoudsopgaven gepland rond de N200 (Rijksweg tussen Amsterdam West en Halfweg) voor Rijkswaterstaat (RWS), Waterschap Amstel Gooi & Vecht (AGV), Waternet en de Gemeente Amsterdam. Deze partijen zochten toenadering tot elkaar om te kijken of er een mogelijkheid was om deze opgaven gezamenlijk op te pakken. Na het zoeken van capaciteit en middelen kon de samenwerking officieel van start gaan in 2016. Dit resulteerde in het project De Nieuwe N200. Een goed voorbeeld van de meerwaarde van integraal werken.
Vraagstuk
De dijk onder de N200 zakt met ongeveer 1 cm per jaar. Om aan de veiligheidsnormen te blijven voldoen, moest AGV de dijk ophogen. Over de dijk loopt de rijksweg N200, die onder verantwoordelijkheid van RWS valt. Combineren van het onderhoud aan de weg en het ophogen van de dijk zou een aanzienlijke kostenbesparing met zich meebrengen en tegelijkertijd een meer esthetische oplossing voor de dijkverhoging mogelijk maken. Zonder samenwerking zou de ophoging niet mogelijk zijn en moest een damwand worden geplaatst. Onder de N200 lopen ook een aantal grote waterleidingen, van zo’n 150 jaar oud. De vervanging en verplaatsing hiervan, kon ook worden meegenomen in de werkzaamheden.
De Gemeente Amsterdam wilde van de N200 een stadstraat maken, met een lagere snelheid en stiller asfalt. Meer en betere oversteekplaatsen moesten bovendien de verbinding tussen Sloterdijk en de rest van Amsterdam verbeteren. Zo wordt ook meer woningbouw in Sloterdijk mogelijk gemaakt. Bij Halfweg is juist in samenwerking met de gemeente voor een dorpsere uitstraling van de N200 gekozen. Ten slotte moest er een eco-passage worden gerealiseerd om twee natuurgebieden met elkaar te verbinden. Een mooie kans voor integraal werken (figuur 1).
Werkwijze
Al in 2011 was er contact tussen AGV en RWS over het combineren van wegwerkzaamheden en dijkverhoging. Beide hadden elkaar nodig, maar er waren niet voldoende middelen. In 2013 werd een intentieverklaring getekend om hier in de toekomst aan te werken, maar daarna werd het weer stil. In 2015 gaf RWS aan de samenwerking in gang te zetten en ging men opnieuw om tafel. Nu kwamen ook de oude waterleidingen van Waternet in beeld en werd besloten die in het project op te nemen. Waternet zou projecttrekker worden.
Toen de samenwerking al van start was, klopte de Gemeente Amsterdam aan. De N200 vormde een belemmering voor woningbouw in Sloterdijk, dus een herinrichting was gewenst. Hiervoor was samenwerking met zowel RWS als AGV nodig. Besloten werd om de herinrichting op te nemen in het project. RWS bracht vervolgens een nieuwe ambitie in: de ecopassage. Daarvoor was een opening in de dijk nodig en dus samenwerking met AGV. De waterleidingen van Waternet lopen ook langs Halfweg, dus de herinrichting van de N200 aldaar werd ook als onderdeel toegevoegd. Ten slotte werd op verzoek van de Gemeente Amsterdam ook de beruchte kruising van de Admiraal de Ruijterweg met de Haarlemmervaart meegenomen. Een plek waar veel fietsongelukken gebeuren. Zo leidde in deze samenwerking het een tot het ander.
Als criterium voor het toevoegen van extra activiteiten werd naast de meerwaarde ook gekeken naar het risico van de extra activiteit voor het project als geheel. Er is een samenwerkingsovereenkomst gesloten, waarin voor alle projecten een kostenverdeling is gemaakt en de verantwoordelijkheden zijn vastgelegd. Door dit in een vroeg stadium te doen is mogelijk conflict voorkomen. Ook is veel aandacht besteed aan de governance van het project. De directeuren van de verschillende organisaties vormden direct een stuurgroep die snel beslissingen kon nemen over scopewijzigingen. Het gehele project is aanbesteed aan één aannemersconsortium met de toepasselijke naam ééN200, via een Design & Construct contractvorm. Ook dit was voor de betrokken organisaties een nieuwe vorm van werken. De werkzaamheden zijn uiteindelijk in 2018 begonnen en in 2020 afgerond (figuur 2).
Leren & veranderen
Het project De Nieuwe N200 is een unieke samenwerking tussen deze vier organisaties. Uit een evaluatie op basis van interviews blijkt dat het succes afhankelijk was van de inzet en unieke competenties van de betrokken individuen. Als onderdeel van de evaluatie zijn maar liefst 50 aanbevelingen gedaan voor wie ook op deze manier wil samenwerken. Wat dat betreft vormt de N200 een leerzame casus.
Echter, de afhankelijkheid van specifieke individuen en hun competenties maakt dit soort samenwerkingen moeilijk te repliceren. De tools in de Waardegenerator kunnen helpen om dit wel voor elkaar te krijgen. Met Value Engineering kunnen bijvoorbeeld koppelkansen worden geïdentificeerd, zoals bij de N200 is gebeurd. Maar ook het invullen van een Omgevingscanvas kan helpen om opgaven met elkaar te verbinden.
Uitkomsten
De samenwerking in de N200 heeft een breed scala aan maatschappelijke waarden opgeleverd, die zonder samenwerking niet was gerealiseerd. De meest in het oog springende is misschien wel de mogelijkheid voor stedelijke ontwikkeling van Sloterdijk als gevolg van de herinrichting van de N200. Naar schatting kunnen in dat gebied nu 7500 woningen worden gebouwd. Een impact die in een tijd van woningnood nauwelijks valt te overschatten. Maar ook de dijkverhoging zelf was niet mogelijk geweest zonder de samenwerking tussen AGV en RWS. Ten slotte hebben de organisaties veel van elkaar en elkaars werkwijze geleerd, wat hopelijk toekomstige samenwerking bevordert.
Meer informatie
Afbeeldingen
