Brainport Smart District (BSD) wordt een bijzonder innovatieve wijk van ca. 1.500 woningen en ruim 12 hectare businesspark gelegen in Brandevoort, gemeente Helmond. In 2019 zijn de BSD-partners deze wijk gaan ontwerpen, waarbij in een cocreatietraject het slimme, circulaire en veerkrachtige watersysteem meegenomen werden. KWR heeft dit traject ontworpen en gecoördineert met experts van  Brabant Water, Waterschap Aa en Maas, Waterschap De Dommel, Provincie Noord-Brabant, Gemeente Helmond, Stichting Brainport Smart District.

Brainport Smart District

Brainport Smart District wordt een wijk van ca. 1.500 woningen en ruim 12 hectare businesspark gelegen in Brandevoort, gemeente Helmond. Op deze plek worden nieuwe inzichten en slimme technologie geïntegreerd tot een duurzame, sociale en aantrekkelijke wijk. Hier maken diverse quadrupel-helix partners (overheid, burgers, bedrijven, en kennisinstellingen) de nieuwe norm voor de realisatie van slimme stedelijke ontwikkeling. De bewoners zijn onderdeel van een nieuwe vorm van een inclusieve samenleving waarin zij zelf een belangrijke rol zullen spelen bij de ontwikkeling van hun eigen leefomgeving. De wijk wordt een real-life proeftuin (living lab) voor de ontwikkeling van nieuwe systemen, processen en diensten die ook hun toepassingen vinden bij de herontwikkeling van bestaande wijken. Brainport Smart District wordt gerealiseerd in fases (tussen 2019 en 2028) waarbij latere fases voortbouwen op wat er in voorgaande fases geleerd is. Voor Brainport Smart District is een speciale wettelijke uitzonderingspositie aangevraagd, zodat het als ‘living lab’ (pilotgebied) kan functioneren.

Voor de waterketenpartners (provincie, gemeente, waterschappen, waterbedrijf) is Brainport Smart District een unieke kans om in een bijzonder vroeg stadium met alle partijen aan tafel te zitten om de ambities en doelen voor een duurzame wijk vorm te geven met water als structurerend element. Water heeft een belangrijke plek in de water-energie-voedsel-klimaat nexus (metabolisme van de wijk) en is bepalend voor het realiseren van de ambities voor circulariteit en duurzaamheid in de wijk. Water is ook een verbindende element tussen andere opgaves, zoals klimaatadaptatie, de circulaire economie, en de energietransitie, waardoor slimme sturing en hydro-informatics een belangrijke bijdrage kan leveren aan het realiseren en beheren van integrale oplossingen.

Cocreatie Circulair Watersysteem

In 2018 is de verkenningsfase van het cocreatietraject afgerond. De doelstelling voor deze fase was het identificeren van ontwerpprincipes en nieuwe oplossingsperspectieven voor de waterketen en het watersysteem in Brainport Smart District: een breed gedragen droombeeld. De waterketenpartners hebben in een viertal cocreatieworkshops de ontwerpprincipes gedefinieerd. Vertrekpunt was de visie die in het ‘Plan van Aanpak Brainport Smart District’ (DEEL A), het ‘Inspiratieboek Brainport Smart District’ (DEEL B) en de ‘Nota Publiekrechtelijke kaders en Uitgangspunten’ (DEEL C) is beschreven. De resultaten van de verkenningsfase zijn vastgelegd in het “Achtergronddocument Circulair Watersysteem Brainport Smart District” behorend bij het “Memorandum of Understanding Circulair Watersysteem Brainport Smart District” dat begin 2019 door de directies van de deelnemende organisaties getekend is om de steun voor het huidige cocreatieproject te bevestigen.

In 2019 zijn de BSD-partners deze wijk gaan ontwerpen, waarbij in een co-creatie traject het watersysteem meegenomen wordt. De cocreatie vond plaats in een ‘pre concurrentiële setting’ - alle kennis en kunde werd open en vrij gedeeld. Een van de belangrijkste methodologische vertrekpunten voor deze kennisinclusieve co-creatie is dat een leercyclus wordt doorlopen: vragen en doelen construeren en definiëren; mogelijkheden en oplossingsrichtingen beoordelen en waarderen; concepten ontwikkelen en prototypes testen observeren, reflecteren, evalueren en bijsturen. Het co-creatie traject bevatte vier ontwerpteams:

- Klimaatadaptatie en Hittestress.
- Circulair Watersysteem.
- Waterparagraaf & Paspoorten.
- Water & Data

Deze ontwerpteams bestonden uit experts van de vijf waterketenpartners en bewonersvertegenwoordigers. In 7 plenaire cocreatiebijeenkomsten bewaakte het kernteam de voortgang, werden de resultaten integreren en werd afstemming gezocht tussen de ontwerpteams. Uiteindelijk is een rapport met ambities voor BSD opgesteld voor wat betreft het watersysteem en een "menukaart" met bundels van maatregelen en technieken die ingezet kunnen worden om deze ambities te realiseren. Met de maatregelen en technieken op de menukaart wordt duidelijk gemaakt dat de ambities haalbaar zijn. Bovendoen worden inwoners niet verplicht om specifieke technieken te nemen.

Voor de volgende fase, in 2020 en verder, willen de BSD waterketenpartners zowel de integratie met andere programmalijnen binnen BSD (Wijk met Energie, Circulaire Wijk, Digitale Wijk, enzovoort) als de participatie van toekomstige bewoners en bedrijven versterken. Hiervoor zijn nu gesprekken gaande met de stichting BSD.