Leergang betrekt leidinggevenden bij systeeminnovatie

De tweede editie van de leergang systeeminnovatie was een on the job training, waarbij het leren aansloot op het dagelijkse werkritme van de deelnemende teams. In de laatste sessie werden leidinggevenden uitgenodigd zich te betrekken op belemmeringen en uitdagingen. Hoe worden Integrale Gebiedsplannen (IGP) het nieuwe normaal?  

Het doel van de leergang was om de ontwikkeling van Integrale GebiedsPlannen (IGP) te ondersteunen en medewerkers van de gemeente Amsterdam, Waternet, Liander en Vattenfall te ondersteunen bij deze nieuwe manieren van werken. De leergang bood een praktijkgerichte aanpak voor teams die werken aan drie IGP-casussen: het Wallengebied, Haven-Stad en de Bloemenbuurt. Deze teams bestonden uit professionals van de gemeente, Waternet en Liander met diverse functies, zoals projectleiders, beleidsambtenaren of -adviseurs, infra-specialisten en ontwerpers van de openbare ruimte. Er werd tijdens de leergang gewerkt aan concreet toepasbare producten zoals straatprofielen en afwegingskaders.

Uitdagingen

In de laatste sessie van de leergang waren leidinggevenden uitgenodigd om de meest prangende uitdagingen te bespreken, en een stap verder te brengen met de teams. De taaie vraagstukken zijn:

Sturing: In het IGP staat een integrale werkwijze centraal, maar de aansturing gebeurt vanuit separate en verkokerde organisaties. Hoe sturen we in deze context op integraliteit?
Bodem & water + energie sturend: de principes van het kabinetsbeleid ‘Bodem & water sturend + energie sturend’ hebben nog te weinig bekendheid in de organisaties. Hoe vertalen we dit naar de planprocessen waarbinnen professionals nu werken?
Gezamenlijke portemonnee: Een gezamenlijke portemonnee is binnen Koppelkansen geïdentificeerd als een van de ‘wezenlijke winstpunten’. Het blijkt bijzonder lastig om financieringsstromen over organisatiegrenzen heen te organiseren. Hoe zorgen we voor een doorbraak waarmee IGP-teams (en andere integrale opgaven) zijn geholpen?

Oplossingsrichtingen

Deelnemers van de leergang en leidinggevenden kwamen na een brainstorm tot de volgende oplossingsrichtingen voor deze uitdagingen:

Vereenvoudig besluitvorming en maak het duidelijker
Helderheid over de besluitvorming is randvoorwaardelijk voor het creëren van vertrouwen voor de betrokkenen bij het IGP. Probeer die besluitvorming te vereenvoudigen en geef aan waar mensen die werken aan het IGP terecht kunnen met vragen. Concreet kan gedacht worden aan een escalatiemodel of een procedure die werknemers kunnen volgens als ze ergens tegen aanlopen.

Bevorder sturing op bodem, water en energie
Ontwikkel een duidelijke visie op verschillende schaalniveaus en werk aan een betere vertaling van beleid naar de praktijk. Verken wat het kabinetsbeleid toe kan voegen aan de IGP-processen. Communiceer binnen organisaties wat het kabinetsbeleid ‘Bodem & water sturend + energie sturend’ betekent voor het werk van de organisaties, en stroomlijn beleid en communicatie om versnippering te voorkomen

Ga experimenteren met gezamenlijke portemonnee
Werk op strategisch niveau in samenwerking tussen de partners aan een helder speelveld waarin vertrouwen kan groeien. Hiervoor is transparantieover financiële logica en systemen van de verschillende partijen een voorwaarde. Binnen de huidige en toekomstige IGP-projecten dient er ruimte gemaakt te worden om op een laagdrempelige manier te experimenteren met een gezamenlijke portemonnee.

Organisatieontwikkeling

Tijdens de sessie werd ook stilgestaan bij het perspectief van de organisatie. Veel werknemers hebben nu het gevoel dat het commitment aan IGP in de organisatie mist. Zo ervaren zij een gevoel van vrijblijvendheid voor de oplossingen die komen uit het IGP. Het bewerkstelligen van stabiliteit voor de gekozen oplossing uit het IGP draagt bij aan het vertrouwen. Hier is wel mandaat voor nodig. Omdat IGP niet vergelijkbaar is met een regulier project, kan het ook niet op die manier worden ‘afgerekend’. Een concreet voorbeeld hiervan is het toebedelen van werkuren om aan het IGP te werken en duidelijke communicatie hierover vanuit de leidinggevenden. Om IGP te implementeren, en de vertaling van beleid naar praktijk te verbeteren, zijn een structurele dialoog en leermechanismen nodig tussen strategische, tactische en operationele lagen van de organisatie. Het vrijelijk delen van informatie en feedback in en met alle lagen is noodzakelijk. Voor dit gezamenlijk leren kan gedacht worden aan (in)formele leergemeenschappen.

Impact en communicatie

In de sessie kwam ook naar voren dat IGP steviger gepositioneerd moet worden met een solide onderbouwing van werkwijze, strategieën en afhankelijkheden. Integreer daarom monitoring en evaluatie in de plannen en werkwijze van het IGP, vonden aanwezigen. Zo kan op structurele wijze informatie worden verzameld die verder gaat dan de feedback van betrokkenen. Stel IGP-aanspreekpunten aan binnen elke organisatie, zodat de coördinatie en samenwerking verbetert.

Lees het verslag van de sessie
Meer informatie over de leergang systeeminnovatie