Patricia Byrne-de Meijer: “Een mooi voorbeeld van Wezenlijke Winstpunten”

Patricia Byrne-de Meijer is trekker van het Koppelkansenteam Ruimtebesparende Inpassingstechnieken. Ze weet alles over de voor- en nadelen, kosten en baten, en toepassing van deze technieken. Patricia: ‘Maagdelijk gebied moet altijd conform het uitlegschema voor kabels en leidingen uit de WIOR worden aangelegd. Hierin staan standaard afspraken over de afstanden tussen kabels en leidingen. Innovatieve inpassingstechnieken zijn bedoeld voor daar waar het niet past bijvoorbeeld in transitiegebieden en de bestaande stad.’

Hoe zijn jullie tot de keuze gekomen voor de Mantelbuis en voor gestapelde technieken?

Het ontwikkelteam heeft een hele lijst gemaakt van bundelingstechnieken, het Centrum voor Ondergronds Bouwen (COB) heeft deze verzameld in een Groeiboek. We hebben de netbeheerders hierover geïnterviewd, en daarna in twee sessies een selectie gemaakt van 5 technieken die we verder wilden ontwerpen. Vanuit het projectteam koppelkansen hebben wij toen gekeken naar het toepassingsgebied en hoe kansrijk de technieken zijn. Daaruit zijn mantelbuizen, kabels en leidingen onder bomen en gestapelde aanleg gekomen als meest kansrijk. Deze technieken worden namelijk al toegepast voor het eigen netwerk. Met dit project willen we een Wezenlijke Winstpunt bereiken; een systeeminnovatie om via kleine, haalbare stappen grotere bewegingen te maken.

Wat zijn de grootste voordelen van deze technieken?

Door een gestapelde aanleg en aanleg onder bomen creëer je meer ruimte, zowel onder als boven de grond. Door deze technieken wordt het mogelijk om toch bomen te planten of ruimte te maken voor een hoogwaardige inrichting. Zo verbeteren we de leefkwaliteit.

Zijn er ook nadelen?

Aanleg, onderhoud en beheer zijn duurder dan de reguliere wijze. Het opgraven van kabels is bewerkelijk; in geval van calamiteiten kan dit gevolgen hebben voor de leveringszekerheid van de netbeheerder. Dit kunnen we ondervangen met beheersmaatregelen, zoals bijvoorbeeld reservebuizen neerleggen bij de aanleg, en overdimensionering van leidingen. Financieel gaan we daar ook wel uitkomen denk ik – op voorwaarde dat deze technieken organisatorisch geborgd worden in beleid.

Wat is de balans tussen kosten en baten?

De diepere aanleg betekent een duurdere operatie, bijvoorbeeld omdat je damwanden moet plaatsen. Mijn ruwe schatting is dat de aanleg met deze technieken ongeveer vier keer duurder is dan de aanleg conform het reguliere uitlegschema uit de WIOR. Maar laten we ook naar de baten kijken voor klimaatadaptatie en biodiversiteit. De kosten en baten van deze technieken worden momenteel onderzocht voor aanleg op diverse dieptes. De volgende stap is om een MKBA te laten maken (Maatschappelijke Kosten en Baten Analyse).

In welke situaties zijn deze technieken bruikbaar?

Er komt een tool waarmee je kunt afleiden wanneer deze technieken toegepast mogen worden. De volgorde is dat maagdelijke gebieden altijd conform de WIOR moeten worden ingericht. Daarna volgen opruimen en medegebruik, en pas daarna komt gestapeld aanleggen in beeld. Eerst stapelen in het eigen net en als laatste stapelen met verschillende disciplines. Een gestapelde aanleg kun je dus toepassen in transitiegebieden in de bestaande stad. Voor (nieuwe) gebiedsontwikkelingen dienen de straten voldoende breed te worden ontworpen voor de inpassing in de ondergrond.’

Wat hebben jullie geleerd van de toepassingen op de Zuidas?

In die pilot is bevestigd dat het belangrijk is om de mantelbuizen/kabels en leidingen onder de grondwaterstand aan te leggen, vrij van de wortelgroei van bomen. Dit hebben we meegenomen in de formats. De gemeente is alleen nog niet goed ingericht voor de registratie van een bundeling, maar daar wordt nu aan gewerkt.

Kunnen collega’s al met deze technieken werken?

De technieken zijn nog niet gereed voor een brede toepassing binnen projecten. Projecten kunnen zich wel melden als voorbeeldprojecten voor de uitrol van de technieken en het staat projecten vrij om op projectbasis afspraken te maken over een andere manier van aanleg. Zodra de technieken in de beleidsstukken van de gemeente (WIOR NR) en van de netbeheerders zijn geborgd, kunnen deze breed worden toegepast. Ik hoop dat we dit voor het einde van het jaar rond hebben. We ontvangen graag feedback op de concept-formats mantelbuizen en kabels en leidingen onder bomen en de gestapelde aanleg, zodat wij deze verder kunnen verbeteren.