Integrale gebiedsontwikkeling

Hoe ontwerp en ontwikkel je de openbare ruimte integraal?

Wanneer nieuwe inrichtingsplannen van de openbare ruimte moeten worden gemaakt is het traditionele ‘van bovengronds naar ondergronds’-denken inmiddels passé. Één van opbrengsten van systeemverandering is, dat we de waarde van integraal ontwerpen zijn gaan verstaan: publieke en private partijen gaan in een vroeg stadium van een project om de tafel zitten om ondergronds ruimte te reserveren voor de realisatie van meervoudige waarde; voor een gezond leefmilieu, voor nieuwe energiesystemen, het beantwoorden van de hitte- en neerslagproblematiek, de gewenste circulariteit en voor een natuurinclusief ontwerp.

In Koppelkansen is dat ontwerp onderdeel van een Integraal GebiedsPlan (IGP). Bij het maken van het IGP wordt gebruikgemaakt van de methode Integraal Ontwerpen Openbare Ruimte (IOOR), die werd ontwikkeld binnen de Gemeente Amsterdam.

Voor de toepassing van een Integraal GebiedsPlan (IGP) worden idealiter alle opgaven en budgetten van de deelnemende partijen als het ware op één hoop gegooid en van daaruit wordt een integraal plan gemaakt. Vanaf het begin wordt er gezocht naar, en gestuurd en getoetst op de meervoudige waarde uit de te realiseren oplossingen. Zo blijft er in het gehele proces een driver die nieuwe synergieën en integratiemogelijkheden blootlegt.

Leringen uit de praktijk

Koppelkansen past in al haar praktijkcases de IOOR-methodiek toe voor de ontwikkeling van integrale gebiedsplannen. Uit deze rijke ervaringsgrond delen we hier twee belangrijke leerpunten en een ondersteunend instrument, zodat projecten en partijen die zich met een IGP bezig houden sterker in hun proces kunnen staan.

illustratie-IOOR

Behoud focus op synergie en integraliteit

In een gebied waar een IGP wordt toegepast is per definitie sprake van grote complexiteit en zal het al zeer uitdagend zijn om de minimaal wettelijke vereisten te behalen. Leg de focus in samenwerking daarom op integraliteit en synergie, en geef zo min mogelijk plaats aan het concurreren op thema’s en het ‘gevecht om de ruimte’. Meervoudige waarde creatie komt pas echt goed tot zijn recht wanneer het partijen lukt om in het samenwerkingsproces, behalve aan de inhoud, actief aandacht te houden bij de wijze van samenwerking. Vooral in dat gebiedskader liggen de potentiele synergiën besloten en ontstaat een sterkere integratie van oplossingen.

illustratie2-IOOR

IOOR-methodiek

In 2020 ontwikkelde de gemeente Amsterdam in de praktijkcases van Koppelkansen de Integrale Ontwerpmethode Openbare Ruimte (IOOR) om beleidsmakers, ontwerpers, planners en andere belanghebbenden een handreiking te bieden in de aanpak van de grote transitie opgaven in de openbare ruimte. Koppelkansen past de methodiek breed toe en ontwikkeld verder aan ondersteunende instrumenten.

De juiste afwegingen maken en timing

Het IGP-proces kent vele afwegingsmomenten. In de verschillende casusgebieden is inmiddels al veel ervaring opgedaan met het maken van deze gezamenlijke afwegingen en keuzes. De tijd-, geld- en waardewinst blijkt aanzienlijk, wanneer afwegingen zorgvuldig, maar ook op het juiste moment in het proces worden gemaakt.

Instrument: Afwegingskader voor IGP

Om de praktijk te helpen heeft Koppelkansen dit dilemma beantwoord met de ontwikkeling van een Afwegingskader voor IGP. Het concept wordt de komende tijd beschikbaar gesteld. Graag komen we in contact met partijen die met de toepassing aan de slag willen en het ons met hun feedback willen helpen om het afwegingskader tot een nog bruikbaarder instrument te maken.

Cases gezocht

Heb je een praktijkcase en wil je bijdragen aan de doorontwikkeling van het Afwegingskader IGP?

Mail ons, we komen graag met je in contact!

De IGP-experts in ons netwerk

Besselink

Lidwien Besselink

Gemeente Amsterdam
team-placeholder-image

Rutger Tiggeler

Gemeente Amsterdam
lotte-bruinsel

Lotte Bruinsel

Gemeente Amsterdam
rob-ververs

Rob Ververs

Waternet
Claassen

Maarten Claassen

Gemeente Amsterdam

Sluit je aan bij het netwerk!

We nodigen je uit om met ons mee te werken aan een toekomstbestendige stad. Sluit je aan bij dit netwerk: draag actief bij, of verrijk je kennis en ontvang regelmatig updates en uitnodigingen voor events.

Praktijkverhalen over
Integrale Gebiedsontwikkeling

Veel koppelen, en gewoon beginnen

Maaike Nicolai-Geerling is in het voorjaar gestart als manager Verbonden Buurtaanpak in Noord, Nieuw-West en Zuid. Vanuit het programma Amsterdam maakt Ruimte benadert ze ruimtegebruik…

Lees verder

Event terugblik: Anders (samen)werken aan transities

“Hier kun je niet tegen zijn!” – zo besluit een bezoeker in de zaal de bijeenkomst in Pakhuis De Zwijger op 10 juni 2024. De…

Lees verder

Krakende vitale systemen: dit gáát je beïnvloeden

Marije ten Kate, hoofdplanoloog van de stad Rotterdam, vertelde op 10 juni 2024 in Pakhuis de Zwijger hoe Rotterdam het hoofd biedt aan krakende vitale…

Lees verder

Amsterdam en Rotterdam staan voor vergelijkbare uitdagingen

Rotterdam en Amsterdam staan voor vergelijkbare uitdagingen in de transitie naar een toekomstbestendige stad. Op initiatief van Koppelkansen is twee jaar geleden een uitwisseling gestart…

Lees verder

Leergang systeeminnovatie helpt IGP-teams verder

De Leergang systeeminnovatie is een samenwerking van Koppelkansen en de Amsterdamse School, en is een training on the job. Dat biedt veel voordelen. Zo werkten…

Lees verder

Team Integraal Gebiedsplan Bloemenbuurt legt stevige basis voor plan van aanpak

Wirin Kandhai (projectmanager Amsterdam) en Liselot van der Knaap (omgevingsmanager Amsterdam) zijn aanjagers van de samenwerking in het casusgebied Bloemenbuurt. De afgelopen maanden zijn flinke…

Lees verder

Ontwerpverkenning neemt drempels weg in samenwerking Haven-Stad

Het Amsterdamse havengebied is tussen nu en 2050 onderwerp van een ingrijpende transformatie naar hoogstedelijk gebied. Onder de noemer Haven-Stad is het een van de…

Lees verder

Reflectie-in-actie in het Integrale Gebiedsplan

Koppelkansen komen tot stand in een iteratief proces, waarin steeds momenten zijn waarop je samen reflecteert op inhoud en proces, en bijstelt. De opbrengst en…

Lees verder

‘Voed onze ontwikkelagenda voor organisatieverandering’

‘Het IGP is begonnen als een theoretisch idee. Inmiddels zijn we ook aan het ontdekken hoe het ons kan helpen de huidige manier van werken…

Lees verder

Koppelkansen