Meervoudige Waardecreatie
Hoe los je met één oplossing meerdere problemen tegelijk op?
In de praktijk van gebiedsontwikkeling gaat Meervoudige Waardecreatie (MWC) over het prioriteren van slimme, integrale oplossingen die bijdragen aan meerdere opgaven tegelijk, boven enkelvoudige of sectorale oplossingen. MWC gaat niet alleen om het realiseren van economische waarde (bv. besparingen, efficiencywinsten), maar ook om sociale waarde (bv. de samenhang in buurten) en ecologische waarde (bv. een circulaire waterhuishouding).
Bij gebiedsontwikkeling proberen we daarom de transitie-opgaven in de openbare ruimte zo goed mogelijk met elkaar te integreren, zodat de waarde die we in de ene opgave realiseren niet ten koste zou gaan van de ruimte voor de andere. Integraliteit maakt processen complexer en vraagt om een verandering van werkwijze. Maar het leidt tot betere, duurzamere, meer gewenste, en vaak ook nog tot kostenefficiëntere oplossingen.
Botsende realiteiten
De praktijk is echter dat alle betrokkenen ‘waarde’ naar hun eigen belangen zullen wegen: een stadsboom die schaduw geeft, gaat hittestress van de omgeving tegen, maar neemt voor bewoners misschien het licht weg. Dergelijke botsende realiteiten maken het lastig om gezamenlijk tot de creatie van meervoudige waarde te komen.
Daarvoor komen nieuwe manieren van samenwerken, en andere denk-en werkprocessen in focus: instrumenten die systeeminnovaties faciliteren, zoals de RIO-methodiek (Reflexief Interactief Ontwerpen), en de Waardegenerator-toolbox zijn in de praktijkcases van Koppelkansen onmisbaar geworden bij het gezamenlijk ontwikkelen van een stadsgebied.
"De beweging om uit ontwikkelingsprocessen meervoudige waarde te realiseren, is onderdeel van de bredere trend in de samenleving om ons begrip van welvaart en de wijze waarop we waarde produceren, te herzien."
Inzichten uit de praktijk
Voor Koppelkansen is meervoudigheid een streven van het eerste uur. Met betrekking tot MWC hebben de ervaringen met de praktische toepassing van de RIO-methodiek en de instrumenten in de Waardegenerator-toolbox hebben waardevolle inzichten opgeleverd die we hier delen, en waarmee we het veld hopen uit te dagen:
Laat MWC vanaf het eerste begin leidend zijn in het proces
MWC dient in de praktijk (cases) vanaf de aanvang van een proces van gebiedsontwikkeling sturend te zijn. Monitoring op MWC als een continue proces is noodzakelijk om teams gefocust te houden op de creatie van meervoudige waarde. In de praktijk hebben we ondervonden dat, wanneer MWC later in het proces een rol gegeven wordt terwijl de gebruikelijke lijnen al zijn ingezet, integraliteit en de creatie van meervoudige waarde niet goed tot zijn recht kan komen.
Geef een plaats aan actieve reflectie op het eigen (beperkte) perspectief
Het in de praktijk brengen van meervoudige waardecreatie vraagt van teams een actieve bereidheid om procesmatig te reflecteren op de eigen aannames, doelen en strategieën. Wanneer uit de reflecties van een team volgt dat het hechten aan belangen, bestaande regels en routines de creatie van meervoudige waarde in de weg staan, is het nodig om nader te kijken naar de systeem-veranderingen die nodig zouden zijn. Het is juist dáár, waar de meeste waarde te ontginnen is.
Ontwikkel gezamenlijk de structuren die MWC kan borgen in het proces
Voor borging van MWC is op dit moment een vertaalslag nodig naar generieke afspraken over bevoegdheden, normeringen, constructies van financiering, procesbeschrijvingen en aanpassingen in wet- en regelgeving. Dit is onze uitdaging aan - niet alleen het veld-, maar ook aan overheden, omdat het proces tot de nodige systeeminnovatie wellicht positie en urgentie kan worden gegeven door het te knopen aan de implementatie van de Omgevingswet.
Geïnteresseerd in MVC?
Wil je weten hoe Koppelkansen MWC toepast, of wil je ervaringen uitwisselen? Stuur een contactverzoek en/of meld je aan voor de nieuwsbrief.
De MWC experts in ons netwerk
Joeri Naus
Eric van den Beuken
Lidwien Besselink
Praktijkverhalen over
Meervoudige Waardecreatie
Verkenning van modellen en methoden voor het realiseren van meervoudige waardecreatie
WiCE (Water in de Circulaire Economie) heeft verkend welke modellen en methoden het realiseren van Meervoudige Waardecreatie kunnen ondersteunen. Het geeft een mooie verdieping op…
Lees verder
Taal van Transitie: Meervoudige Waardecreatie
Koppelkansen verrijkt menige presentatie en werkoverleg met woorden en uitdrukkingen. In deze rubriek beschrijft Joeri Naus, actie-onderzoeker aan de UvA en kernteamlid Koppelkansen, de wereld…
Lees verder
Eerste hulp bij koppelkansen: de Waardegenerator
Zeg je ‘koppelkansen’, dan bedoel je: met één oplossing meerdere problemen tegelijkertijd aanpakken. Daarbij draait het niet alleen om economische waarde, maar ook om sociale…
Lees verder
Hoe trigger je transitiestappen?
Koppelkansen heeft zich onlangs in Kraak-de-vraag-sessies (17 maart 2022) gebogen over ‘systeeminnovatieve stapjes’ die op korte termijn kunnen aanzetten tot verdergaande structuuraanpassingen op langere termijn.…
Lees verder
Terugblik: Koppelkansen Actueel op 17 maart
Op 17 maart is een flinke groep – vanuit diverse achtergronden – online en fysiek bijgepraat op de Koppelkansen-aanpak door Waternet-directeur Saskia de Haas, coördinator Citydeal Openbare Ruimte…
Lees verder
Koppelkansen inspirator City Deal Openbare Ruimte
Auteur: Eric van den Beuken (kernteam Koppelkansen) Amsterdam heeft als monumentale, compacte stad met overvolle onder- en bovengrond zo haar eigen uitdagingen in de ontwikkeling…
Lees verder
Het koppelen van transitieopgaven: een innovatieve methode in ontwikkeling
Complexe maatschappelijke opgaven als klimaatadaptatie, de energietransitie en de circulaire economie komen elkaar tegen in de toch al drukke stedelijke ruimte. Dat biedt kansen, maar…
Lees verder
‘Meervoudige waardecreatie’ in de waterketen: Wat is dat? En hoe doe je dat?
Meervoudige waardecreatie. Kent u die uitdrukking? De deelnemers aan de WiCE Roadshow Water in de Circulaire Stad wel. Zij kwamen op 26 november in Helmond…
Lees verder