Organisatie-ontwikkeling
Hoe creëer je een proces voor het ontwikkelen en realiseren van systeeminnovatie?
Koppelkansen is in het leven geroepen door Waternet, Liander en gemeente Amsterdam om slimme integrale oplossingen te verkennen en te onderzoeken in de toepassing van de praktijk. Omdat het hier om een innovatieproces gaat, en samenwerking bovendien over eigen organisatiegrenzen heen loopt, past een projectmatige aanpak niet. Er wordt in Koppelkansen geïnnoveerd op techniek, maar ook op het proces van samenwerking; binnen de organisatie, zowel als tussen organisaties.
Ruimte creëren voor innovatie
Koppelkansen maakt in de integrale samenwerking gebruik van het creatiemodel uit Design Thinking, de 'double diamond'. In de toepassing van dit model worden (ideeën over) oplossingen gezamenlijk uitgewerkt en herhaaldelijk getoetst aan de behoeften en wensen van samenwerkende partijen. Hierdoor ontstaat ruimte voor vernieuwing van de oplossingen (zowel technisch als het samenwerkingsproces) die we gewend zijn te gebruiken. Tegelijkertijd worden door die vernieuwingen meervoudige waarden gecreëerd: waarden die verder gaan dan alleen het financiële plaatje of de efficiency-winst.
Op basis van ervaring uit haar praktijkcases en met de RIO-methodiek ontwikkelde Koppelkansen een eigen benadering: Wezenlijke Winstpunten. De kern van deze aanpak is dat het specifiek beoogt systeembarrières te verzachten of weg te nemen, door methodisch op zoek te gaan naar relatief korte termijn te verwezenlijken kleinere stappen van systeeminnovatie. Deze 'winstpunten' blijken dan aan te zetten tot verdergaande structuuraanpassingen op langere termijn.
Systeembarrières identificeren
In praktijkcases worden vaak systeembarrières ervaren die de realisatie van winstpunten in de weg staan. Het Koppelkansen kernteam identificeert en onderzoekt de aard daarvan.
Winstpunten formeren
Het kernteam vormt praktijkteams om de Wezenlijke Winstpunten in een case te identificeren.
Reflecteren op voortgang
Het team monitort en reflecteert op aanpak en portfolio: wat gaat goed, waar lopen we tegenaan wat kan beter? De uitkomsten worden meteen van waarde gemaakt in de volgende iteratie van de innovatieontwikkeling.
Uitdagingen aan het veld
Op deze plaats delen we onze inzichten uit de praktijktoepassing van nieuwe werkwijzen. Met betrekking tot organisatie-ontwikkeling gieten we die inzichten in een aantal uitdagingen aan het praktijkveld:
Verantwoordelijkheid delen in plaats van ver-delen
In onze praktijkcases zien we dat, door hoe partijen gewend zijn projecten te organiseren, verantwoordelijkheden opgesplitst worden en verdeeld raken over vele partijen, waardoor verzuiling ontstaat. In de Wezenlijke Winstpunten aanpak reageren we daarop door verantwoordelijkheid juist te integreren, zodat ...
Leg de focus op optimalisering van de samenwerking
In de gebruikelijke manier van werken hebben we de neiging alle focus te leggen op de optimalisatie van bestaande werkprocessen. Maar met de Wezenlijke Winstpunten aanpak zijn we gaan ervaren dat er vanzelf duurzame efficiency winsten ontstaan wanneer de focus wordt verschoven naar het herontwerpen van processen en vooral de wijze waarop wordt samengewerkt.
Maak wet- en regelgeving die een integrale werkwijze faciliteert
Dit is onze uitdaging aan overheden: in de praktijk merken veel organisaties, teams en projectuitvoerders dat het ontstaan van systeeminnovaties die preferent zouden zijn, in de weg gezeten door wet- en regelgeving. Er is behoefte aan experimenteerruimte waarin innovaties ontwikkeld kunnen worden en een intensievere samenwerking met overheden om passende wet- en regelgeving te ontwikkelen.
Leer de taal van de transitie
Buiten deze uitdagingen aan de systeemwereld, merken we op dat het nog ontbreekt aan een taal, de kennis en een markt voor meervoudige waardecreatie. We zien het als één van de rollen van Koppelkansen om de ontwikkeling daarvan te stimuleren.
De ervaring in Koppelkansen is, dat wanneer deze systeembarrières kunnen worden verbonden aan de Wezenlijke Winstpunten-aanpak, het systeem wel degelijk structureel kan veranderen.
Koppelkansen & Wetenschap
De Wezenlijke Winstpunten-aanpak wordt doorontwikkeld binnen het Kennisactieprogramma. In dit programma wordt kennis gecreëerd uit de samenwerking tussen wetenschap en praktijk. Praktijkvernieuwers, bestuurders en onderzoekers werken actief samen om systeeminnovaties te ontwikkelen en bevorderen. Koppelkansen is met haar casusgebieden één van de (vijf) contexten binnen dit programma waarin kennis en praktijk elkaar ontmoeten ontwikkeld.
Blijf op de hoogte!
Wil je meer weten over het ontwikkelen en toepassen van (systeem)innovatie? Verbind je aan het netwerk! Abonneer je op onze nieuwsbrief en wordt uitgenodigd voor events.
Berichten over
organisatie-ontwikkeling
Taal van Transitie: Meervoudige Waardecreatie
Koppelkansen verrijkt menige presentatie en werkoverleg met woorden en uitdrukkingen. In deze rubriek beschrijft Joeri Naus, actie-onderzoeker aan de UvA en kernteamlid Koppelkansen, de wereld…
Lees verder
Eerste hulp bij koppelkansen: de Waardegenerator
Zeg je ‘koppelkansen’, dan bedoel je: met één oplossing meerdere problemen tegelijkertijd aanpakken. Daarbij draait het niet alleen om economische waarde, maar ook om sociale…
Lees verder
Koppelkansen koerst op implementatie
Om een toekomstbestendige, inclusieve en beheerbare stad te kunnen ontwikkelen, is integrale samenwerking nodig. Toen Koppelkansen vijf jaar geleden startte, praatten we over deze ambities…
Lees verder
Vitale Systemen van de stad onder de loep
Naar aanleiding van een advies van TNO medio voorjaar 2024, is een ‘kwartiermakersfase’ georganiseerd waarin een team van betrokkenen zich buigt over de vitale systemen…
Lees verder
Bestuurders Amsterdam geven richting
Op 15 juli 2024 bespraken Amsterdamse wethouders en stadsdeelbestuurders het voorstel voor Slim* gebiedsgericht uitvoeren. Dilemma’s als snelheid versus integraliteit en wie waarover moet beslissen…
Lees verder
Welke gebieden kunnen steun gebruiken van Slim* gebiedsgericht uitvoeren?
Slim* gebiedsgericht uitvoeren krijgt als aanpak én netwerk vorm in de gebieden. Slim* staat daarbij voor Samen Leren Integreren van Maatschappelijke opgaven. Maar welke gebieden…
Lees verder
Data: De ideale ondersteuning voor het goede gesprek in gebieden
Rutger Tiggeler, programmamanager Stedelijk programmeren, en Jan Duffhues, teamleider Beeld & Data bij de gemeente Amsterdam, zijn het erover eens: data geeft gebiedsgericht uitvoeren grond…
Lees verder
Taal van transitie: weet wat je zegt
Taal doet ertoe. Zo landt de term ‘vitale systemen’ goed in Rotterdam omdat het laat zien dat die systemen essentieel zijn voor het leven in…
Lees verder
Veel koppelen, en gewoon beginnen
Maaike Nicolai-Geerling is in het voorjaar gestart als manager Verbonden Buurtaanpak in Noord, Nieuw-West en Zuid. Vanuit het programma Amsterdam maakt Ruimte benadert ze ruimtegebruik…
Lees verder