De energiesector als lichtend of verblindend voorbeeld?

De transitie richting een circulaire economie krijgt, zeker in beleidsstukken, onderzoeken en prognoses, steeds meer vorm. Hoe een circulaire watersector er in de praktijk uit zal komen te zien en in het bijzonder welke rol decentrale technieken en systemen hierin zullen spelen, is echter veel minder duidelijk. Voor houvast en een concreet voorbeeld hoe decentrale technieken uit kúnnen pakken wordt vanuit het waterdomein vaak naar de energiesector gekeken. Soms als wake-up-call, soms als lichtend voorbeeld. In een literatuurstudie laten de auteurs hun licht schijnen op de energiesector als voorbeeld wanneer het gaat om de introductie van nieuwe decentrale technieken.

Het spiegelen en vergelijken met ontwikkelingen op het gebied van de introductie van decentrale technieken in de energiesector relevant en waardevol is voor de watersector. Nog los van het gegeven dat deze domeinen elkaar steeds meer lijken te raken (zo zijn bijvoorbeeld ook combinaties mogelijk van centrale afvalwaterzuivering en gedeeltelijke decentrale terugwinning van thermische energie en grondstoffen), is alleen al de kennis over (de introductie van) nieuwe decentrale technieken en de veranderingen die zij meebrengen op een centraal net van groot belang. Ook vallen decentrale technieken als zonnepanelen en slimme meters goed te vergelijken met regenwateropvangsystemen en slimme watermeters. Tegelijkertijd zijn er fundamentele verschillen tussen beide domeinen, die niet altijd onderkend lijken te worden. Zo maken alleen al de fysieke kenmerken van water en waterinfrastructuur het, in vergelijking met energie, moeilijker de levering en het gebruik te digitaliseren en om meerdere leveranciers toe te laten. Bovendien is water veel meer dan elektriciteit omgeven door milieu- en volksgezondheidswetgeving. Rond waterlevering en -gebruik gelden robuuste normen ten aanzien van persoonlijke en publieke gezondheid, veiligheid en leveringszekerheid. Ook zien consumenten water in vergelijking met energie toch nog altijd meer als een publiek goed waarbij gezondheid prevaleert boven efficiency en winst.

Tot slot zijn ook de contextuele veranderingen in vele opzichten anders. Zo zijn decentrale waterzuiveringstechnieken veel meer dan bij energie afhankelijk van de specifieke context, is de productie in combinatie met monitoring veelal duurder en is er geen economische urgentie. Ook de institutionele en sociaal-culturele context is in veel opzichten sterk verschillend. Kortom er valt veel te leren van de verschuivingen in de energiesector maar men moet wel daarbij de specifieke kenmerken van de watersector in ogenschouw nemen.

Lees het volledige stuk hier: www.h2owaternetwerk.nl/vakartikelen/1434-de-energiesector-als-lichtend-of-verblindend-voorbeeld

Mendel Giezen, Universiteit van Amsterdam